دانلود pdf کتاب مصدق و نبرد قدرت همایون کاتوزیان

بخشی از کتاب مصدق و نبرد قدرت همایون کاتوزیان

در اواخر سال ۱۳۲۶ ه.ق.، نزدیک به یک سال پس از کودتای ضدمشروطهٔ محمدعلی‌شاه، مصدق تصمیم گرفت تا برای ادامهٔ تحصیلات به فرانسه برود. مصدق در سرتاسر زندگی‌اش هر زمان که لازم بود، به استقبال خطر می‌رفت و هر زمان که می‌دید خطر کردن حاصلی به بار نمی‌آورد، کاملاً عقب‌نشینی می‌کرد. شاه، که از ارتباط مصدق با مشروطه‌خواهان باخبر بود، روزی از او خواست کاری کند که میانهٔ بهبهانی با شاه خوب شود. مصدق هم به صراحت تمام که باز از ویژگی‌های برجسته‌ای بود که تا پایان عمر از دست نداد پاسخ داد که بازار گرم بهبهانی از آنجاست که متاعی می‌فروشد که نامش مشروطیت است. اگر خود شاه هم چنین دکانی باز کند، دیگر احتیاجی به حمایت بهبهانی نمی‌ماند. شاه هم پاسخ داده بود: «حالا فهمیدم که سر شما هم بوی قرمه‌سبزی می‌دهد،» بعد هم خود بهبهانی تصدیق کرد مطلب همانی است که مصدق گفته است. به همین دلیل هم به وقت عزیمت به فرانسه به‌شدت نگران بود که به او تذکره داده نشود، اما سرانجام همه‌چیز به‌خوبی پیش رفت. 

درباره نویسنده : همایون کاتوزیان

نظریه استبداد به عنوان پایدارترین مشخصه تاریخ طولانی ایران، در این کتاب به‌خوبی توضیح داده شده است. نویسنده بر این باور است که جدایی کامل حکومت از جامعه و طبقات اجتماعی، همواره به استبداد و نه حکومت قانون منجر شده است. تا قرن بیستم، قیام‌های مردم ایران معمولاً به سرنگونی یک حاکم مستبد و نشاندن حاکمی عادل بر تخت می‌پرداختند؛ اما نتیجه همواره هرج‌ومرج بود. رقبا برای قدرت مطلقه رفتار مستبدانه در پیش می‌گرفتند تا یکی بر بقیه چیره شود و استبداد را دوباره مستقر کند. این چرخه‌ی استبداد، آشوب، استبداد، همواره وجود داشته و هر یک دیگری را توجیه می‌کرده است. این کتاب با بررسی این نظریه، به تحلیل تاریخی و جامعه‌شناختی نهضت ملی می‌پردازد و نقش طبقات اجتماعی مختلف را در شکل‌گیری و استقرار حکومت‌ها مورد مطالعه قرار می‌دهد. نظریه نویسنده به‌ویژه برای فهم بهتر از تاریخ سیاسی ایران و درک ریشه‌های استبداد و دموکراسی در این کشور اهمیت دارد.